Ik was op zoek naar een koppelsysteem om rangeren in een zandafgraving soepel te laten verlopen en de wir war aan koppel systemen van verschillende merken rollend materieel tot het verleden te laten behoren.
Daarnaast zijn de ontkoppel rails van de diverse merken ook lelijk en grof in de baan.
Na het nodige zoekwerk kwam ik uit bij kadee koppelingen.
Hier zie je een mooi voorbeeld van de werking, het aanzien en een manier van ontkoppelen : Link
Voordelen :
- Mooi kort te koppelen
- Mooier en realistischer aanzien
- Koppelen op rangeer tempo
- Je kunt een wagon uit een trein nemen door hem er simpelweg uit te tillen.
- Ontkoppelen met de hand of met magneten die mooier in de baan weg te werken zijn dan de lompe ontkoppel rail van de europese fabrikanten.
- Ook leverbaar voor NEM koppeling schachten
Nadelen
Als je geen NEM schachten op je materieel hebt, dan is enige handigheid een must voor het monteren van de koppelingen.
Verkrijgbaarheid
Je kunt ze direct in Amerika bestellen, houdt dan wel rekening met hoge verzendkosten, lange levertijd, geen levering garantie, en als sluitstuk 21 % Btw en inklaringskosten.
Dat zelfde geld voor bestellen in Engeland, Hoewel de levertijd korter zal zijn.
In Nederland vond ik een selectie bij engels model spoor, het assortiment is beperkt.
Engels rekent nette verzendkosten en verstuurt binnen 24 uur op werkdagen, op het moment van schrijven zijn de kosten, euro 3,95, bestellingen boven 35,00 euro worden gratis verzonden.
Door alle bijkomende kosten van zelf importeren van buiten de EU, denk ik niet dat je duurder uit bent als je ze in Nederland koopt.
Mogelijk zijn ze ook te vinden op modelspoor beurzen.
Een groter assortiment is te vinden in Duitsland, valt onder de EU, dus deze aanbieders moeten voldoen aan het europese consumenten recht.
De prijzen liggen hier en daar wat lager, maar de verzendkosten zijn hoger dan die vanuit Nederland.
Zo maar een paar voorbeelden (vergelijk met engels) :
RD-Hobby, verzendkosten euro 17,00, is voordeliger, o.a. series 20, 30, 140 en NEM (zie TAB soorten en maten)
Union modelbahn, verzendkosten vanaf 9,99, is voordeliger , Serie 140 en NEM
Railroadsandmore, verzendkosteneuro 13,99, de voordeligste, Series 20, 140 en NEM.
Onderhoud
De koppelingen hebben weinig onderhoud nodig, Kadee adviseert af en toe wat grafiet poeder in het kastje te doen om de wrijving te verminderen. Grafiet poeder vindt je bij de bouwmarkt of sleutel/sloten specialist.
Wat je verder nodig hebt
Voor het Fleischmann materieel waar de koppeling direct aan het chassis van de loc of wagon zit :
Boutjes M1.6, zowel platkop als bolkop, met sluitingen en moeren, Lengten 5 en 6 mm.
2 mm kan ook, maar dan moet je de gaatjes in het materieel opboren tot 2 mm.
In Nederland verkrijgbaar bij o.a.
https://www.microschroeven.nl, Vrij duur door kleine verpakkingen, wel een groot assortiment alleen in zilverkleurig en messing. Verzendkosten 3,95
https://www.kingmicroschroeven.nl, voordeliger door grotere verpakkingen, maar beperkt assortiment in zilver kleurig en messing. Verzendkosten 2,99
Bij aliexpress vindt je alles wat je zoekt ook een zwarte versie, dat is veel netter.
Bij ali zijn de schroeven veel voordeliger, de verzending is meestal gratis. Let op de prijzen, deze kunnen heel sterk uiteen lopen. De levertijd is rond 2 maanden. Als je voor meer dan euro 8,00 aan artikelen besteld die in aanmerking komen voor combined shipping, dan duurt het ongeveer 1 maand.
Zoeken op
Boutjes micro screws m1.6
Ringen m1.6 washer
Moeren m1.6 nut
Als je toch bezig bent, vindt je ook de veerringen die het tandwiel bij oude Fleischmann motor op zijn plaats houd.
Zoeken op circlip, je hebt de M3 versie met rechte sleuf nodig, ze zijn zowel in zilver als zwart te vinden voor rond 70 cent voor 50 stuks, de verzending is gratis.
Kadee kent verschillende soorten koppelingen, of beter gezegd, bevestiging vormen, centreer systemen, hoogte variaties en metalen en kunststof koppelingen. De koppelingen zijn los leverbaar, maar ook met montage doosjes of met NEM schacht.
Wat krijg je voor je centen.
De standaard verpakking van inbouw sets en NEM bevatten 4 koppelingen, 4 montage doosjes (niet bij NEM), een handleiding en 4 tot 8 reserve veertjes voor de koppelingen. Het geheel is verpakt in een stevig papieren zakje.
Pas op met uitpakken, voor je het weet kruip je over de grond om de minuscule reserve veertjes te zoeken, die zitten gewoon los in het zakje.
NEM 362
Ik begin even met de NEM versie, omdat deze alleen de keuze biedt uit 4 lengten, de hoogte boven de spoorstaven ligt al vast in de NEM norm. De montage is uiteraard geen probleem.
| Kadee nummer | Aanduiding | Lengte |
| 17 | Short | 7,11 mm |
| 18 | Medium | 8,63 mm |
| 19 | Long | 10,67 mm |
| 20 | Extra long | 11,68 mm |
De prijs per stuk inclusief Btw, exclusief verzendkosten ligt tussen euro 1,75 en 2,50
Centrering
Dit systeem werkt met veertjes in het brons kleurige plaatje. Aangeduid als de standaard versie.
Kadee 20 serie, nummers 21 – 29
Kunststof koppeling
Prijs per stuk tussen 1,38 en 1,45
Deze met kleine veertjes aan de achterkant van de koppeling. Ook wel Whisker genoemd.
Kadee 140 serie, nummers 141-149
Metalen koppeling.
Prijs per stuk tussen 1,23 en 1,63
Dit systeem werkt met een losse centreer veer.
Kadee 30 serie, nummers 31 – 39
Kunststof koppeling.
Prijs per stuk rond 1.36
Montage opties
Serie 20, voorzien van 3 schroefgaten, lijkt meer bedoeld voor zelfbouw projecten.
De schroefgaten zijn geschikt voor 1,6 of 2 mm boutjes (zie onder aan de introductie pagina voor verkrijgbaarheid).
1,6 mm past direct, voor 2 mm kan het voorkomen dat je de gaatjes in het materieel moet opboren tot 2 mm.
Serie 140, deze lijkt meer geschikt voor ombouw van europees materieel
Het centrale schroefgat is geschikt voor 1,6 en 2 mm boutjes.
Schroeven zal niet altijd lukken, lijmen is dan een alternatief.
Dit is naar mijn idee de beste kandidaat voor ombouw van ouder Fleischmann materieel.
Serie 30, deze wordt door Kadee geadviseerd voor ombouw van Fleischmann materiaal.
Het centrale schroefgat is geschikt voor een 1,6 en 2 mm boutje.
Door de complexe opbouw van de behuizing is lijmen bij deze geen optie.
Lengte en positie
De koppelingen op zich worden gemaakt met 3 variaties in lengte en 3 variaties in positie van de kop ten opzichte van de “stang”.
Hieronder 3 variaties die de verschillen tonen, maar er zijn dus 9 variaties leverbaar.
Kort / onder
De stang zit hier onderaan de kop (underset), de lengte van kop naar het midden van het montage gat is 6,35 mm (short)
Midden / gecentreerd
De stang zit hier in het midden van de kop (centerset), de lengte van kop naar het midden van het montage gat is 7,145 mm (medium)
Bevestiging
Lang / boven
De stang zit hier bovenaan de kop (overset), de lengte van kop naar het midden van het montage gat is 9,922 mm (long)
Welke lengte je nodig hebt is afhankelijk van het materiaal dat je gebruikt. en de kleinste bochten die je in je baan gebruikt. De buffers van de wagens mogen elkaar in de scherpste bocht niet of net raken.
Voor het ombouwen van Fleischmann materieel zonder NEM koppeling heb je altijd de langste versie nodig in combinatie met underset en overset.
Hoog, laag of in het midden ?
Deze keus is afhankelijk van het materieel dat je gaat ombouwen, ofwel hoe hoog staat de plaats waar de koppeling komt boven de rail.
Ik ga in dit voorbeeld uit van de 140 serie (Whisker versie) inclusief het montage kastje, de middelste uit bovenste rij foto,s
Dit zijn de waarden die Kadee opgeeft als ideale positie.
Het midden van de kop komt ongeveer 9,9 mm boven de spoorstaaf. De onderkant van de magneet boog op rond 0,8 mm. Zo krijg je geen ruzie met je wissels en gaat het magnetisch ontkoppelen het best.
| Positie | H |
| Underset | 9,922 mm |
| Centerset | 11,15 mm |
| Overset | 12,7 mm |
De hoogte H is afhankelijk van de positie van de kop ten opzichte van de “stang”.
Zie de tabel links.
De afbeeldingen van de koppelingen zijn afkomstig van de website van kadee.com, voor het gemak heb ik de maten omgerekend van Inch naar metrisch.
Deze koppelingen vindt je meestal op oudere locomotieven.
Losmaken doe je door de buffers los te draaien, ze zitten in het chassis geschroefd.
Lukt het niet met de hand doe dan een doekje om de buffer om beschadiging te voorkomen en draai hem met een klein tangetje los.
Dit is wat je overhoudt na het sloopwerk.
Deze koppeling was toch al aan vervanging toe 🙂
Je hebt een Kadee koppeling uit de 140 serie nodig met een overset koppeling. De stang zit hierbij aan de bovenkant van de koppeling. Gebruik de langste versie.
Montage voor bochten van 357,5 mm radius en groter.
Als je het kastje in de schacht schuift zie je dat de schroefgaten niet helemaal overlappen. Dit lossen we op door de randjes aan de zijkanten van het kastje en alle randjes van het klepje weg te snijden.
Laat van het kastje de rand aan de lange zijde in takt. Deze komt aan de onderkant, het randje zorgt er voor dat het klepje niet doorbuigt.
Doe het snijden heel voorzichtig met een scherp (afbreek) mesje. Niet in de behuizing zelf snijden.
Hieronder links het origineel, rechts het aangepaste onderdeel.
Doe nu de koppeling in het kastje, monteer hem zo dat het klepje aan de bovenkant zit en het kastje onder.
LET OP dat de centreer veertjes tussen de zijwanden zitten. Druk het deksel nu aan tot je klik hoort.
Als er ruimte voor is, gebruik je een boutje met een bolle kop, als dit niet het geval is, dan gebruik je een boutje met verzonken kop. Je moet het gat in het chassis geschikt maken voor het boutje met verzonken kop. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de Fleischmann 1306 het oranje of groenen O&K rangeer lokje, de kap ligt vlak op het chassis.
De kop van mijn boutjes hebben een doorsnede van 3,5 mm, ik heb voor het verzinken een boor van 4,5 mm gebruikt.
Na het verzinken heb je een gat dat onderin nog steeds 2 mm is en bovenin ruimte bied aan de de 3,5 mm kop van het boutje.
Doe het verzinken op lage snelheid, het materiaal van het chassis is erg zacht, boor je met een hoge snelheid, dan boor je al snel te diep. Ik heb een gewone accu boormachine gebruikt.
Test tussendoor of de kop van het boutje gelijk ligt met het chassis.
Verwijder de bramen van de rand van het boorgat met een schuurpapiertje of met een slijp bitje in een multi tool.
Dit is wat je nodig hebt :
- Het metalen deel dat door de buffers op zijn plaats gehouden wordt
- De gemonteerde koppeling
- 2 buffers
- Een boutje M2 x 6 mm met verzonken kop en een M2 moertje
- Het aangepaste chassis van de locomotief.
Monteer het metalen deel en de buffers losjes, schuif het koppeling in de schacht, doe het boutjes in het gat en schroef de moer er op vanaf de onderkant.
Nu alleen nog een beetje grafiet poeder in het koppeling huis spuiten en je bent klaar.
Het eindresultaat. Ja ik weet het, het lokje is niet veel soeps meer, maar dat maakte hem juist geschikt voor een eerste experiment.
En ja er zit een verkeerde koppeling in, de Nederlandse winkel, waar ik een eerste proef setje gekocht heb, heeft geen overset koppelingen in voorraad, daarom zit er centerset in voor de foto’s.
In werkelijkheid hoort de koppeling wat lager te zitten.
Verwijder de kap van de locomotief.
Deze koppeling vindt je op wat nieuwere locomotieven. Hij zit vast met een kunststof pin.
Het voorbeeld is een groene Fleischmann 1306 O&K rangeer lokje.
Links, verwijder de pin door hem met een tangetje naar buiten te trekken.
Rechts, de onderdelen die je overhoud.
Je hebt de lange Kadee koppeling uit de 140 serie nodig met een overset koppeling. De stang zit hierbij aan de bovenkant van de koppeling.
Montage voor bochten met een radius van 357,5 mm en groter.
Als je het kastje in de schacht schuift zie je dat de schroefgaten niet overlappen. Dit lossen we op door de randjes aan de zijkanten van het kastje en alle randjes van het klepje weg te snijden.
Laat van het kastje de rand aan de lange zijde in takt. Deze komt aan de onderkant, het randje zorgt er voor dat het klepje niet doorbuigt.
Doe het snijden heel voorzichtig met een scherp (afbreek) mesje. Niet in de behuizing zelf snijden.
Hieronder links het origineel, rechts het aangepaste onderdeel.
We zijn er nog niet, het kastje moet ook nog ingekort worden.
Snijdt aan de achterkant van het kastje en het klepje ongeveer 3 mm weg. Links weer het origineel, rechts het ingekorte deel. Probeer de snede zo haaks mogelijk te maken.
Snij liever iets te weinig af en corrigeer dit zo nodig, te veel eraf is niet meer te corrigeren.
Doe nu de koppeling in het kastje.
LET OP dat de centreer veertjes tussen de zijwanden zitten. Druk het deksel nu aan tot je klik hoort.
Schuif de koppeling op zijn plaats en monteer hem met een bolkop boutje M1,6 x 5 (M2 x 5 kan ook, maar dan moet je het gaatje in het chassis opboren naar 2 mm).
Ik heb M2 gebruikt.
En het eindresultaat
Ja er zit een verkeerde koppeling in, de Nederlandse winkel, waar ik een eerste proef setje gekocht heb, heeft geen overset koppelingen in voorraad, daarom zit er centerset in voor de foto’s.
In werkelijkheid hoort de koppeling wat lager te zitten.
Dit type koppelingen komen veel voor op kleine goederenwagens en kleine personenrijtuigen.
Verwijder de pin met een tangetjes of wip hem omhoog met een kleine schroevendraaier. Bij de versie met de messing kleurige holniet zul je de omgeslagen rand aan één kant moeten uitboren.
Rechts boven is wat je overhoud. Probleem is dat bij de typen van de bovenste rij foto’s, dat het centreer veertje niet loskomt, deze blijft zitten.
Kunststof koppeling houder
Om diverse reden is het een moeilijke en lastige klus om het kastje van de kadee koppeling is de schacht in te bouwen, ik ga dus voor de makkelijke methode.
Omdat het centreer veertje in de schacht achterblijft is het haast niet te doen om de Kadee behuizing van de koppeling vast te schroeven bovenop de houder, dat wordt dus lijmen.
Je hebt de lange underset kadee koppeling uit de 140 serie nodig.
Montage voor bochten met een radius van 357,5 en groter
Het gaatje dat in de kunststof houder zit is net iets kleiner dan 2 mm, dat komt heel goed uit. Houd het kastje aan de kant van de originele koppeling houder, anders kun je de koppeling niet meer verwisselen in voorkomende gevallen.
Met een M2 x 5 mm boutje kun je het kadee kastje vastschroeven in het gaatje van de koppeling houder een moertje hoef je niet te gebruiken. Niet te vast, anders draai je de zojuist in het plastic ontstane schroefdraad dol.
Het boutje kun je na het drogen van de lijm verwijderen of laten zitten, maar net waar je voorkeur naar uitgaat.
Zorg dat het huisje zoveel mogelijk haaks op zijn plek ligt.
Ik gebruik voor het lijmen 2 componenten lijm van bison of pattex, goed mengen en met een tandenstoker aanbrengen.
Ik gebruik hier geen secondelijm omdat het huisje dan direct vastzit en er geen mogelijkheid meer is om de stand van het huisje te corrigeren als het niet helemaal recht zit.
Rechts zie je goed hoe het er na het lijmen uitziet. 6 uur laten drogen, de koppeling en het klepje monteren en je bent klaar.
Voor bochten met een kleinere radius zal het kastje verder naar voren moeten worden gemonteerd, hoever, daar ga ik nog mee experimenteren.
Wordt vervolgt
Metalen Koppeling beugel
Om de beugel los te maken schroef je de buffers los.
Zit de koppeling met een kunststof pin vast, verwijder deze dan (zie hierboven). Heb je de versie met een messing kleurige holniet, dan boor je deze met een 3 tot 3,5 mm boortje uit vanaf de onderkant.
Ik gebruik een gewone accu boormachine. Is de omgezette rand weg (rechts op de linker foto), dan pruts je de niet uit de koppeling. Eerst met een klein schroevendraaiertje iets naar beneden drukken en dan vanaf de andere kant met het schroevendraaiertje onder de rand hem er verder uit wippen, eventueel een kniptangetje gebruiken om hem eruit te trekken.
Als je de beugel bekijkt zul je zien dat er rond het gaatje een verdikking gestanst is, montage van de Kadee koppeling aan die kant is niet zinvol, dat gaat wippen en draaien.
De nieuwe koppeling komt dan ook bovenop de beugel, dit heeft als bijkomend voordeel dat het huisje in de schacht terecht komt waardoor draaien wordt voorkomen.
Je hebt een de lange, overset koppeling uit de 140 serie nodig. De staak zit hier aan de bovenkant van de koppeling.
Montage voor bochten met een radius van 357,5 en groter
Als je het kastje in de schacht schuift zie je dat de schroefgaten niet helemaal overlappen. Dit lossen we op door de randjes aan de zijkanten van het kastje en alle randjes van het klepje weg te snijden.
Laat van het kastje de rand aan de lange zijde in takt. Deze komt aan de onderkant, het randje zorgt er voor dat het kastje niet doorbuigt.
Doe het snijden heel voorzichtig met een scherp (afbreek) mesje. Niet in de behuizing zelf snijden.
Hieronder links het origineel, rechts het aangepaste onderdeel.
Bij sommige kleine wagons is de wiel houder bevestigd met een parker (zelftappend schroefje).
In dit geval moet je de achterzijde van het kastje en het klepje iets inkorten om te voorkomen dat het geheel schuin komt te staan omdat de achterkant van het kasje op de kop van de parker of het metaal van wielhouder rust.
Bij de rode pijl zie je het punt dat ik bedoel.
Als er voldoende ruimte is kun je het inkorten overslaan.
Inkorten kastje
Snijdt aan de achterkant van het kastje en het klepje ongeveer 3 mm weg. Links weer het origineel, rechts het ingekorte deel. Probeer de snede zo haaks mogelijk te maken.
Snij liever iets te weinig af en corrigeer dit zo nodig, te veel eraf is niet meer te corrigeren.
Vervolg
Doe nu de koppeling in het kastje, monteer hem zo dat het klepje aan de bovenkant zit en het kastje onder.
LET OP dat de centreer veertjes tussen de zijwanden zitten. Druk het deksel nu aan tot je klik hoort.
Om de kop van het boutje in het kastje te laten verdwijnen, moet het gat aan de kant van het klepje iets verzonken worden. Dit is nodig om het kastje vlak onder de wagon te monteren.
Gebruik een wat grotere boor, ik gebruik 4,5 mm.
Doe dit voorzichtig en met de hand, gebruik geen machine.
Ga niet verder dan strikt noodzakelijk om de kop van het boutje nagenoeg gelijk met het kastje te krijgen.
Monteer de koppeling nu op de beugel met een M1,6 x 6 mm boutje met verzonken kop, deze valt nu mooi in het gat in het kastje van de Kadee koppeling.
Maak hem aan de kant van de beugel vast met een m1,6 moer en eventueel een volgring.
Met dit kleine grut is dat even prutsen, ik doe het boutje op zijn plek, plaats het geheel op de beugel, houd de beugel in één hand, houd het boutje met één vinger op zijn plek.
Vervolgens omdraaien en met een pincet het ringetje erop mikken. Het moertje leg ik dan met een pincet op het boutje en, meestal na een paar pogingen, draai ik het moertje een paar slagen vast met een vinger.
Hierna draai je het geheel om en houd het moertje met een vinger vast, gebruik een mini schroevendraaier om het boutje vast te draaien.
Nog een beetje grafiet poeder in het kastje en het geheel weer op de wagon schroeven.
Dit is het wonderschone resultaat. De koppelingen zitten iets te hoog, omdat ik geen overset in voorraad had zitten er centerset koppelingen in voor de foto.
Ter vergelijking, je ziet het enorme verschil in buffer afstand (Kadee montage voor bocht radius van 357,5 mm en groter)
